Sức mạnh của lãi kép

Lãi kép (Compound Interest) là gì?

Lãi kép phát sinh khi lãi vay được thêm vào vốn ban đầu, do đó, từ thời điểm đó trở đi, lãi phát sinh được tính dựa trên tổng của vốn ban đầu và số tiền lãi vừa kiếm được. Sự bổ sung tiền lãi vào vốn ban đầu được gọi là tính lãi kép hay nhập vốn.

Để hiểu về lãi kép và sức mạnh của lãi kép, mình muốn kể cho bạn ví dụ sau.

Có hai người bạn A và B làm việc ở hai công ty khác nhau. B được gia đình lo liệu cho vào làm trong công ty nhà nước với mức lương cứng 100 triệu/tháng (tương đương 3.3 triệu/ngày). A lên thành phố lập nghiệp với hai bàn tay trắng. Không người quen, không sự giúp đỡ, A chỉ xin được vào làm cho một công ty khởi nghiệp và được trợ cấp ăn uống 10.000 đồng/ngày.

Công việc của B vốn chỉ lặp đi lặp lại mỗi ngày, cơ hội thăng tiến cũng không có vì sếp trên vẫn còn ngồi đó thì không ai động được vào. B chỉ đến công ty và đếm hết giờ làm việc để về nhà đi nhậu cùng anh em. Ngược lại, môi trường công ty start up của A cực kỳ thử thách, mỗi ngày A phải giải quyết rất nhiều vấn đề mới, vốn để giúp công ty sống sót được ngày nào hay ngày đó và anh em không phải cùng nhau ra đê ở. Giả sử mức tăng thu nhập mỗi ngày của A là 0,5%/ngày. Sau ngày đầu tiên đi làm, lương của A được tăng thêm vỏn vẹn 50 đồng (0,5% x 10.000) để nâng lên mức lương mới là 10.050 đồng.

Sau 30 ngày làm việc, mức lương mới bây giờ của A là 11.614 đồng/ngày.

Sau 60 ngày làm việc, mức lương đã tăng lên 13.489 đồng/ngày. Và sau 1 năm thì A đã có mức lương xấp xỉ 62.000 đồng/ngày. Vẫn còn thua kém B rất xa.

Sau 18 tháng làm việc, A đã cán mốc xấp xỉ 147.800 đồng/ngày. Và sau 2 năm, mức lương mới là 381.263 đồng/ngày.

Đến năm thứ 3, lương của A đã là khoảng 2.350.000 đồng/ngày (~70 triệu/tháng). Và chỉ cần thêm 3 tháng ngắn ngủi, A đã vượt qua người bạn B của mình với mức lương 3.687.000 đồng/ngày (~ 110 triệu/tháng).

*Note: Công thức tính lương của A:

-Sau 1 ngày: 10k*(0.5%+1)^1 = 10.050 đồng

-Sau 30 ngày: 10k*(0.5%+1)^30 = 11.614 đồng

-Sau 60 ngày: 10k*(0.5%+1)^60 = 13.489 đồng (...)

Chúng ta đều thấy rằng trong những ngày đầu tiên khi A đi làm thì mức lương của A tăng rất bèo bọt. Sau 1 năm đi làm thì lương của A mới có 62.000 đồng/ngày và trong khi đó lương của B thì gấp 54 lần lương của A (3.3 triệu/62.000). Nhưng chỉ trong khoảng hơn 2 năm sau A đã bắt kịp B, đặc biệt là trong giai đoạn 3 tháng cuối cùng lương của A đã tăng ~ 40 triệu/tháng từ 70 triệu lên 110 triệu. Một con số kinh khủng cho người khởi điểm với mức lương 10k/ngày.

Mức lương của A phản ánh chính giá trị sức lao động của A. Chỉ cần mỗi ngày A học hỏi thêm một chút và làm tốt hơn chính mình 0.5% mỗi ngày. Chỉ sau 3 năm 3 tháng, A đã trưởng thành hơn gấp 368 lần chính mình ngày đầu tiên.

Hiểu được sức mạnh của lãi kép, Dave Brailsford đã từng áp dụng chiến thuật đó lên phương pháp huấn luyện đội đua xe đạp của mình và thành công rực rỡ. Năm 2003, đội đua xe đạp của nước Anh đã thuê Dave Brailsford để huấn luyện cho các vận động viên. Kể từ năm 1908, đội đua của Anh chỉ mới có duy nhất 1 huy chương vàng cho kỳ Olympic, còn với giải đấu Tour de France thì chưa một lần vô địch trong suốt 110 năm.

Dave Brailsford tuân thủ triệt để triết lý huấn luyện "tốt hơn 1% mỗi ngày" của mình bằng cách tìm ra những cải tiến nhỏ mà ông nghĩ có thể cải thiện kết quả tập luyện của các vận động viên. Ông thiết kế lại yên xe để vận động viên cảm thấy thoải mái hơn. Ông thử nghiệm các loại vải khác nhau để tìm ra loại vải nhẹ và ít cản gió nhất. Không dừng ở đó, ông còn thử nghiệm ở những hạng mục mà gần như chẳng ai để ý đến. Rất nhiều loại gel massage được thử nghiệm để tìm ra loại giúp cơ bắp hồi phục trong thời gian ngắn nhất. Gối và nệm cũng được thay đổi thành loại phù hợp nhất với các vận động viên để giúp họ có giấc ngủ tốt hơn.

Chỉ trong vòng 5 năm kể từ khi Dave Brailsford lên nắm quyền, đội tuyển xe đạp Anh dẫn đầu kỳ Olympic Bắc Kinh 2008 với 60% tổng số huy chương vàng. Nước Anh cũng có vận động viên đầu tiên vô địch Tour de France cùng năm. Những năm sau đó, hàng loạt vận động viên đội tuyển Anh phá đổ nhiều kỷ lục thế giới, mở ra một chương huy hoàng trong lịch sử của đội.

Là một người cực kỳ thành công trong lĩnh vực tài chính, Warren Buffett cũng là người hiểu rõ điều này hơn ai hết. Trong các bài phỏng vấn khi được hỏi về bí quyết thành công của ông, ông thường hay nói rằng:

"Read 500 pages like this every day. That's how knowledge works. It builds up, like compound interest. All of you can do it, but I guarantee not many of you will do it."

"Đọc 500 trang như thế này mỗi ngày. Đó là cách kiến thức hoạt động. Nó cộng dồn lại, như lãi kép vậy. Tất cả các bạn đều có thể làm, nhưng tôi đảm bảo sẽ chẳng nhiều người trong số các bạn làm đâu."

Hiệu ứng lãi kép cũng có thể hủy hoại một người nếu như người đó ngừng cố gắng. Khác với tiền bạc vốn không thay đổi theo thời gian (nếu bỏ qua lạm phát), kiến thức thay đổi không ngừng. Trong một vài lĩnh vực, chẳng hạn như công nghệ, kiến thức học hôm nay có thể trở nên lạc hậu trong vài năm tới. Có hẳn một thuật ngữ đó là "Half-life of knowledge" dùng để xác định khoảng thời gian mà một nửa kiến thức của ngành học trở nên không đúng nữa. Ngoài ra, nếu kiến thức cũ không được ôn lại hoặc luyện tập thì cũng sẽ bị lãng quên. Điều này cũng áp dụng cho sức khỏe hay mối quan hệ, nếu nó không được trau dồi thêm, nó sẽ dần kém đi. Không có trạng thái đứng yên ở đây, một là bạn đang tiến lên, hai là bạn đang kém đi.

Ngoài ra những lựa chọn sai lầm nhỏ mỗi ngày cũng có thể góp phần làm cho tình hình tệ đi rất nhiều. Những thực phẩm không tốt được nạp vào cơ thể hàng ngày, những thông tin tiêu cực mà bạn đọc, tất cả đều có thể cộng dồn lại và hủy hoại tương lai của bạn rất nhanh. Đặc biệt là trong thời đại thông tin như ngày nay, khi báo mạng và mạng xã hội tồn tại dựa vào quảng cáo, bạn có thể hoàn toàn không ý thức được những thuật toán đang ưu tiên gợi ý cho bạn những thông tin rác và tiêu cực mà vô tư đọc chúng mỗi ngày.

Chắc hẳn ai cũng có một người bạn mà sau vài năm không gặp tự nhiên gặp lại bạn nhìn nó tàn hẳn đi, khác hẳn vẻ phong độ ngày trước. Và ngược lại cũng đúng. Bản thân của những người ấy nhiều khi cũng không cảm nhận được, vì sự thay đổi mỗi ngày là quá nhỏ để họ có thể tự nhìn thấy, chỉ có bạn là người lâu ngày gặp lại mới bất ngờ với những thay đổi lớn như vậy.

Nguồn: Duy Nguyen (Spiderum)